Բնագիտություն. Քիմիական նյութերի ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա

1. Ինչու՞ չի կարելի այրել կենցաղային աղբը:

Չի կարելի այրել կենցաղային աղբը, որովհետև դա նպաստում է շրջակա միջավայրի աղտոտմանը:


2. Որո՞նք են թթվային անձրևների առաջացման պատճառները, և ի՞նչ հետևանքներ կարող են դրանք ունենալ:

Թթվային անձրևները կազմված են ծծմբից և ազոտից: Թթվային անձրևները առաջանում են մեքենաների, ինքնաթիռների և այլ նավթանյութերի թերայրմամբ առաջածած գազից: Այդ անձրևների պատճառով տուժում է կենդանի և անկենդան բնությունը, շինությունները:


3. Համացանցից գտիր տեղեկություններ, պատրաստիր հետաքրքիր տեսանյութ կամ փոքրիկ ուսումնական նյութ:

Մտեք այս հղումով:


4.Վայրի կենդանիների, թռչունների ու ձկների, հող ու ջրի պահպանման համար ի՞նչ քայլեր են արվում:

Մարդիկ արշավներ են կազմակերպում աղբը հավաքելու առթիվ: Եթե հնարավորություն կա երթևեկում են հեծանիվներով: Նաև ծառ չկտրելով այլ տնկիներ տնկելով: Անտառներում խարույկի հետ զգույշ վարվելով, որպեսզի անտառը չհրդեհվի: Վիրավոր կենդանիներին բուժելով և ետ իրենց միջավայր վերադարձնելով:

Շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրներ

Շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնական խնդիրներն են շրջակա միջավայրի բնական վիճակի պահպանումը, վերականգնումը, վնասազերծումը, բնական պաշարների խելամիտ օգտագործումը, շրջակա միջավայրի վրա ֆիզիկաքիմիական, կենսաբանական և այլ վնասակար ազդեցությունների նվազեցումն ու կանխումը։

Շրջակա միջավայրի պահպանության կարևոր հիմնախնդիրներից են Սևանա լճի պահպանությունն ու պաշարների արդյունավետ օգտագործումը:

Սովորաբար շրջապատող միջավայր ասելով՝ հասկանում են միայն շրջապատող միջավայրը, և այդ իմաստով այն գործածում են միջազգային համաձայնագրերում, սակայն շրջապատող միջավայրը ավելի լայն հասկացություն է և ընդգրկում է նաև արհեստական միջավայրի (տնտեսություններ, արդյունաբերություն, ձեռնարկություններ և այլ ինժեներական կառույցներ) տարրերը, ինչպես նաև տվյալ հասարակարգի սոցիալական գործոնները։ Կյանքը կարող է գոյություն ունենալ շրջապատող բնական միջավայրի որոշակի պայմանների շրջանակներում։ Գիտության ու տեխնիկայի բուռն զարգացման, ազգաբնակչության նյութական, հոգևոր ու գեղագիտական պահանջների անընդհատ աճի ու բարելավման արդի պայմաններում շրջապատող միջավայրի պահպանման ու բնական պաշարների ռացիոնալ օգտագործման պրոբլեմը ձեռք է բերել կարևորագույն նշանակություն։ Մարդն իր գործունեությամբ ակտիվորեն ազդում է շրջապատող բնական միջավայրի վրա, և այդ ազդեցությունը կարող է ունենալ թե՛ դրական, և թե՛ բացասական հետևանքներ։ Չորացվել և օգտագործվել են միլիոնավոր հեկտար ճահիճներ ու գերխոնավ հողատարածություններ, որի շնորհիվ խիստ կրճատվել են հիվանդությունները, ոռոգվել են անապատային հողերը, զգալի քանակով անապատներ, ձորեր ու լեռնալանջեր կանաչապատվել ու անտառապատվել են, քաղաքներում, գյուղերում ու ավաններում ստեղծվել են անտառագոտիներ։

Աղբյուրներ` 1, 2

Մայրենի

Սոկրատեսը շուկայում

Լինելով իսկական փիլիսոփա, Սոկրատը հավատում էր, որ իմաստուն մարդը  բնազդաբար վարում է անսեթևեթ կյանք:

Ինքն էլ նույնիսկ չէր կրում կոշիկներ, թեև նրան միշտ ձգում էր շուկայում  ցուցադրվող ապրանքները զննելը:

Երբ մեկն իր ընկերներից հարցրեց, թե ինչու է նա այդպես վարվում: Սոկրատը 

պատասխանեց.

-Ինձ դուր է գալիս գնալ այնտեղ և հասկանալ, թե առանց ինչքան բաների է ինձ  հաճելի ապրելը:

1. Քո կարծիքով ո՞րն է այս ստեղծագործության  ասելիքը:

Իմ կարծիքով ստեղծագործությունը ցանկանում էր ասել, որ մարդիկ ստեղծել են նաև ոչ պետքական իրեր:

2. Նոր վերնագիր հորինիր:

<<Իմաստու´նն է խոսում>>

3. Կանաչ գույնով նշված բառերի հոմանիշները գրիր:

Փիլիսոփա-իմաստասեր

Զննել-ուսումնասիրել

4. Դեղին գույնով նշված բառերի հականիշները գրիր:

Հաճելի-տհաճ

Իսկական-կեղծ

3 способа научить ребёнка выстраивать личные границы. 3 մեթոդ երեխային սովորեցնելու պահպանել անձնական սահմանները

Зачем нужны личные границы

Взрослый родитель с детства участвует в формировании личных границ у ребёнка. Идея границ помогает свести конфликты на минимум. «Так со мной можно, а вот так уже нельзя» — это обозначения во взаимоотношениях, которые помогут разным личностям сосуществовать в дружбе и понимании. 

Личные границы — это уметь говорить «нет» и не чувствовать вины, не позволять начальнику повышать голос, в конце концов, это право ребёнка не согласиться с вами. А навык уважения чужих границ — это, прежде всего, умение принимать, что другие люди отличаются от вас.

Важно учитывать, что границы сдвигаются по мере взросления. Если в три года мыть ребёнка — нормально, то в 12 лет заходить в ванную без стука со словами «что я там не видела» — неправильно.

Давайте разберёмся, как правильно объяснить личные границы ребёнку. 

Ինչու են պետք անձնական սահմանները

Մեծահասակ ծնողը փոքրուց մասնակցում է երեխայի անձնական սահմանների ձևավորման գործում: Սահմանների գաղափարը օգնում է կոնֆլիկտները հասցնել նվազագույնի: «Այսպես ինձ հետ կարելի է, իսկ արդեն այսպես չի կարելի» — Սրանք հարաբերությունների նշանակումներ են, որոնք կօգնեն տարբեր ահձնականությունների գոյություն ունենալ ընկերության և համաձայնությունների մեջ:

Անձնական սահմաններ — դա է, գիտենալ ասել «ոչ» և չզգալ մեղավորություն, թույլ չտալ քեզ վրա ձայն բարձրացնել, բայց դա չի վերաբերում ծնողերին:

Հարգանք ուրիշների սահմանների նկատմամբ — դա, առաջին հերթին, կարողանալ ընդունել, որ ուրիշ մարդիկ տարբերվում են քեզնից:

Կարևոր է հաշվի առնել, որ սահմանները փոխվում են մեծանալուն պես:

Եկեկ հասկանանք, թե ինչպես ճիշտ երեխային բացատրել անձնական սահկանները: 

Как помочь ребёнку выстроить личные границы/Ինչպես օգնել երեխային ունենալ անձնական սահմաններ

1. Научите ценить своё пространство

Дайте ребёнку понять, что нарушать ваше пространство нельзя. Не делайте то что не хотели бы что вы сделали с вами.

✅Ребёнок будет брать пример и аналогично выстраивать отношения с окружающими в дальнейшем. 

1. Սովորեցրեք գնահատել անձնական սահմանները

Տվեք երեխային հասկանալ, որ խախտել իր սահմանները չի կարելի: Մի արեք այն ինչ չէիք ցականա, որ ձեզ անեին:

✅Երեխան կսկսի օրինակ վերցնել և կկարողանա ապագայում կառուցել իր կյանքը:

2. Защищайте от токсичных взрослых (и не будьте такими сами)

Например, бабушка заставляет доедать обед до конца, хотя ребёнок уже наелся. Или на семейном застолье дядя с тётей давят на ребёнка, чтобы тот вслух прочёл стихотворение. Или ребёнка принуждают «обнять кого-то на прощание». Чужие взрослые тоже могут обращаться к ребёнку в обход вас (продавцы, прохожие, соседи), в такой ситуации включайтесь сразу — так вы защищаете ребёнка и показываете, что вы его авторитетный взрослый, стоящий на охране его границ.

✅Ребёнок увидит, как давать отпор при нарушении границ и внешнем давлении. 

2. Պաշտպանեք երեխային թունավոր մարդկանցից (և ինքներդ էլ այդպիսինը մի եղեք)

Օրինակ, տատիկը ստիպում է ճաշը մինչև վերջ ուտել, սակայն երեխան արդեն կշտացել է: Կամ երեխային ստիպում են «գրկել ինչ-որ մեկին ցտեսության ժամանակ»: Ուրիշ մեծահասակներ նույնպես կարող են վատ վերաբերվել երեխայի հետ (վաճառողները, անցորդները, հարևանները), այդպիսի իրավիճակում անմիջապես միջամտեք — այդպես դուք պաշտպանում եք երեխային և ցույց եք տալիս, որ դուք իր հեղինակավոր մեծահասակն եք, ով կանգնած է երեխայի սահմանները պաշտպանելու համար:

✅Երեխան կտեսնի ինչպես պատասխան տալ սահմանների խախտման ժամանակ:

3. Снижайте гиперконтроль

Смиритесь с фактом, что нельзя заходить к старшему подростку в комнату без стука, нельзя проверять его телефон и сообщения, нельзя устраивать пристальную слежку за его деятельностью в интернете. Это нарушает право ребёнка на личную жизнь. Договаривайтесь о правилах, соблюдайте их со своей стороны и обсудите последствия за их нарушение.

✅ Ребёнок увидит, что вы уважаете его право на личное пространство, секреты и постепенную сепарацию, а также научится понимать последствия своих нарушений. 

3. Թուլացրեք գերհսկողությունը

Հաշտվեք, որ չի կարելի առանց դուռը թակելու մտնել ավագ դեռահասի սենյակ, չի կարելի վերցնել և ստուգել հեռախոսը: Այդ ամենը խախտում է երեխայի իրավունքները իր անձնական կյանքի նկատմամբ: Պայմանավորվածություններ ունեցեք և հետևեք դրանց իրականացմանը:

✅ Երեխան կտեսնի, որ դուք հարգում եք իր իրավունքները, գաղտնիքները: Նաև կսովորի հասկանալ իր խախտումների հետևանքները: